Rogale marcińskie

Maciej Zając
4 lis 2023
2 minut(y) czytania

Zaktualizowano: 12 gru 2023

To rogal z nadzieniem z białego maku tradycyjnie przygotowywany w Poznaniu i niektórych innych częściach Wielkopolski z okazji Dnia Świętego Marcina (11 listopada). Rogale świętomarcińskie są głównym wypiekiem podczas obchodów dnia ulicy Święty Marcin w Poznaniu.

Tradycja ta wywodzi się z czasów pogańskich, gdy podczas jesiennego święta składano bogom ofiary z wołów lub, w zastępstwie, z ciasta zwijanego w wole rogi. Kościół łaciński przejął ten zwyczaj, łącząc go z postacią św. Marcina. Kształt ciasta interpretowano jako nawiązanie do podkowy, którą miał zgubić koń świętego. W Poznaniu tradycja wypieku rogali świętomarcińskich na 11 listopada istniała już na pewno w 1860 roku, kiedy to opublikowano w „Dzienniku Poznańskim” najstarszą dziś znaną reklamę rogala świętomarcińskiego.

Popularna jest jednak legenda, że tradycja w obecnym kształcie narodziła się w listopadzie 1891 roku. Gdy zbliżał się dzień św. Marcina, proboszcz parafii św. Marcina ks. Jan Lewicki zaapelował do wiernych, aby wzorem patrona zrobili coś dla biednych. Obecny na mszy cukiernik Józef Melzer, który pracował w pobliskiej cukierni, namówił swojego szefa, aby wskrzesić starą tradycję. Bogatsi poznaniacy kupowali smakołyk, a biedni otrzymywali go za darmo. Zwyczaj wypieku w 1901 roku przejęło Stowarzyszenie Cukierników. Po I wojnie światowej do tradycji obdarowywania ubogich powrócił Franciszek Rączyński, zaś przed zapomnieniem tuż po II wojnie światowej uratował rogala Zygmunt Wasiński.

Aby cukiernia mogła używać nazwy „rogale świętomarcińskie”, musi uzyskać certyfikat Kapituły Poznańskiego Tradycyjnego Rogala Świętomarcińskiego, która powstała z inicjatywy Cechu Cukierników i Piekarzy w Poznaniu, Izby Rzemieślniczej i Urzędu Miasta Poznania.

Rogale Marcińskie wypiekane są z ciasta półfrancuskiego, a wypełnione nadzieniem z mielonego białego maku oraz bakalii. Upieczone rogale po wyjęciu z pieca są obficie lukrowane i na sam koniec dekorowane orzechami.

Na potrzeby domowe możemy spróbować przygotować rogala Marcińskiego, który będzie nawiązywał do certyfikowanego rogala świętomarcińskiego:

Lista składników:

Ciasto

1 szklanka ciepłego mleka
1 łyżka suchych drożdży
1 jajko
1/2 łyżeczki ekstraktu z wanilii
500 g mąki pszennej
3 łyżki cukru
szczypta soli
225 g masła w temperaturze pokojowej

Nadzienie

300 g białego maku
100 g masy marcepanowej
3/4 szklanki cukru pudru
100 g orzechów włoskich
100 g blanszowanych migdałów
1-2 łyżek kandyzowanej skórki z pomarańczy
2 łyżki gęstej śmietany
3 biszkopty, pokruszone
1 jajko
2 łyżki mleka

Lukier

1 szklanka cukru pudru
3 łyżki gorącej wody
posiekane migdały (na posypkę)

Materiały:

piekarnik
mikser (opcjonalnie- do wyrabiania ciasta)

Czas wykonania:

6 godzin

Poziom trudności:

trudny

Krok 1

Drożdże mieszamy z mąką, solą, cukrem 2 łyżkami masła, mlekiem, jajkiem oraz ekstraktem. Wszystkie składniki mieszamy dokładnie a następnie zagniatamy i zawijamy w folię spożywczą. Tak przygotowane chowamy do lodówki na około 45 minut.

Schłodzone ciasto wałkujemy na blacie a następnie smarujemy masłem.

Krok 2

Górną 1/3 ciasta składamy, a następnie dolne 2/3 nakładamy na złożony fragment tworząc jakby harmonijkę. Powstałe ciasto znowu wałkujemy i powtarzamy cały proces 3 razy, wkładając do lodówki na 30 minut pomiędzy każdym wałkowaniem. Po ostatnim przełożeniu odstawić do lodówki na 5 godzin.

Krok 3

Przygotowujemy nadzienie- mak oraz orzechy należy sparzyć wrzątkiem przez około 10 minut. Zmielić wraz z migdałami. Masę marcepanową miksujemy razem z cukrem pudrem i mielonym makiem, bakaliami, okruszkami biszkoptowymi i skórką pomarańczową. Dodajemy śmietanę do konsystencji- ma być dość zwarta ale jednak plastyczna.