Sękacz

Sękacz, znany również jako "król ciast", to polska słodkość, która swoją tradycję wywodzi od czasów Królowej Bony, która przywiozła do Polski nie tylko nowe smaki, ale także techniki wypieku. To unikatowe ciasto, pieczone w "otwartym piecu", wyróżnia się nie tylko swoim wyjątkowym smakiem, ale także długotrwałością przechowywania bez utraty walorów spożywczych czy organoleptycznych.

Proces wypieku sękacza w tradycyjnym "otwartym piecu" stanowi kluczowy element tego specjalnego przysmaku. Dzięki niemu ciasto to może być przechowywane przez długi okres, od 7 do 10 tygodni, utrzymując swoją jakość w temperaturze pokojowej. To sprawia, że sękacz staje się doskonałym elementem świątecznego stołu, gdzie tradycja wypieku tego królewskiego ciasta ma swoje korzenie.

Historia sękacza łączy się z dworami magnackimi i mieszczańskimi, gdzie ciasto to było szczególnie popularne, zwłaszcza w okresie Świąt Wielkanocnych. Przygotowywane z najwyższą starannością, sękacze stanowiły prawdziwą ozdobę świątecznego stołu. W czasach dobrej prosperity, gdy dostępność składników była większa, a kuchnia polska przeżywała swój renesans, wypiekanie sękacza stało się sztuką przekazywaną z pokolenia na pokolenie.

Na terenie obecnej Litwy sękacz nazywany jest "gałęziakiem" z powodu kształtu który przypomina pień drzewa z wystającymi gałęziami.  Kształt ten zawdzięcza oryginalnemu sposobowi pieczenia- tradycyjnie przygotowuje się go piekąc na otwartym ogniu oblewając niezbyt gęstym ciastem drewniany, natłuszczony wałek oparty na ruszcie. W ogniu powinny powinny płonąć gałęzie brzozy lub olchy, co ma poprawiać jakość wypieku oraz nadawać mu charakterystyczny smak. Spływające ciasto tworzy charakterystyczne wypustki-sęki. Kolejne warstwy wylewa się po zapieczeniu poprzednich. Po około 3 godzinach ciasto zdejmuje się z wałka i pozostawia do ostygnięcia.

Królowa Bona, będąca impulsem dla wielu zmian w polskiej kuchni, wprowadziła do kraju nowe smaki i techniki kulinarne. Sękacz stał się jednym z tych smaków, zyskując popularność w elitarnych kręgach społeczeństwa. Później, w okresie dworskich uroczystości i świąt, sękacz był niemal obowiązkowym elementem stołu.

Dziś sękacz jest nie tylko smacznym przysmakiem, ale również symbolizuje spuściznę kulinarną, łącząc współczesne gusta z tradycją. Proces wypieku w "otwartym piecu" nadal jest praktykowany, a sękacz zdobi stoły w czasie świąt i ważnych uroczystości. To ciasto, choć skromne w swoich składnikach, wzbogaca polską kuchnię o smakowite i historyczne doświadczenie, przenosząc nas w czasy, gdy sztuka cukiernicza była symbolem luksusu i wyrafinowania.

Poniżej załączamy nieco mniej tradycyjny- ale możliwy do wykonania w domowych warunkach przepis na sękacza.

---

Lista składników

• 20 jajek

• 500 ml śmietany

• 500 g mąki

• 500 g cukru

• 500 g masła

• sok z 1 cytryny

• 2 opakowania cukru wanilinowego

Materiały:

• forma

• piekarnik

Czas wykonania:

• 2 godziny

Poziom trudności:

• trudny

---

Krok 1

Masło ucieramy z cukrem na gładką masę a następnie dodajemy żółtka, rum, wanilię i mąkę. Białka ubijamy na sztywną pianę i delikatnie mieszamy obie masy. Formę smarujemy tłuszczem.

Krok 2

Wlewamy kilka łyżek ciasta do formy tak żeby przykryło dno a następnie pieczemy około 8 minut w 200 stopniach. Następnie wyjmujemy, dolewamy kolejną warstwę i powtarzamy proces do wykorzystania całego ciasta. Smacznego!